Daar de kortste dag geweest is, maar het toch nog wel even donker en ‘onnuur’ zal blijven, hierbij opnieuw een bespreking van een Gronings boek dat in het afgelopen jaar verscheen. Het betreft ‘Kovvie mit Kouke’ van Jan Uil, de Oost-Groningse veelschrijver op leeftijd die met dit werk zijn laatste verhalen bundelde over zijn protagonisten Appie en Geeske Stainhoes.

Bert Uil mocht ik ontmoeten tijdens de uitzending die De Noordmannen van RTV Noord, Erik Hulsegge en Wiebe Klijnstra, dit jaar wijdden aan de Streektaalmaand in maart. Bert Uil mocht er voor de radio voordragen uit eigen werk en ik ook. Uil legde uit dat het schrijven hem gemakkelijk afgaat; zijn inspiratie vindt hij eenvoudig in wat er om hem heen gebeurt. In het nawoord van dit bij Het Nieuwe Kanaal verschenen boek geeft de schrijver aan dat hij zo`n 250(!) verhalen geschreven heeft en dat Appie en Geeske onderhand ongeveer familie van hem geworden zijn. Het Huis van de Groninger Cultuur heeft de totstandkoming van het boek financieel gesteund en ook wat dat betreft is dit een afscheid: met ingang van 2019 steunt het Centrum geen boekuitgaven meer en het is dus maar de vraag hoeveel Gronings er vanaf heden nog in druk zal verschijnen…

De verhaaltjes in dit boek zijn goed te bevatten, ook voor wie het Gronings niet heel goed machtig is. Aan het expres bezigen van Groningse archaïsmen, om maar ‘ultragronings’ over te komen, doet Bert Uil niet. Lang zijn de verhalen evenmin; een stukje voor het slapengaan zou iedere lezende Groninger aan moeten kunnen.

Thematisch zijn de stukjes regelmatig licht van toon, of een zwaar onderwerp wordt er lichtvoetig in uitgewerkt. Meestal lijken ze eropuit te zijn een gniffel aan de lezer te ontlokken, zoals wanneer Appie gevraagd wordt voor Sinterklaas te spelen, `s avonds op visite een jochie treft dat hij `s middags in zijn rol van goedheiligman op schoot gehad heeft, meteen door de mand lijkt te vallen en dan door kinderlijke naïviteit gered wordt. Enige aan slapstick grenzende burgerlijkheden bevat het boek eveneens, zoals wanneer de nieuwe buren – een jong stel bestaande uit een hippe man en een aantrekkelijke vrouw – nudist blijken te zijn en Appie en Geeske daar duidelijk ongemakkelijk van worden.

René Paas schreef overigens het voorwoord van deze bundel en verkeert daarmee in goed gezelschap: Hans Alders en Max van den Berg gingen hem voor.

Voor wie zich ontspannen de winter door wil lezen is Kovvie mit Kouke een geschikt boek.

Titel: Kovvie mit Kouke

Auteur: Bert Uil

Uitgeverij: Het Nieuwe Kanaal