Aan het einde van het jaar duiken regelmatig lijstjes op, die de illusie voeden dat het leven overzichtelijk en te ordenen is. Die illusie koester ik persoonlijk niet. Een lijstje van de boeken die ik dit jaar luisterde en las hield ik desalniettemin bij. Het waren er zestig en één ervan licht ik bij dezen uit. Het betreft een historisch vierluik dat zich afspeelt tegen de noordgrens van Groningen en dat verscheen in 2018.

Het Nederlandstalige boek Schaduwkust volgt vier generaties van de familie Sijpkens, die lange tijd verbleven in een boerderij bij Hornhuizen. Via aantekeningen en logboeken van tijdgenoten ontstaat een beeld van het leven aan de grillige Waddenkust. Ondergelopen polders, arbeidershuisjes die vanwege de ziltwaterspecie niet stevig in elkaar zitten, loodzware landaanwinnig, verkaveling, politieke tegenspoed en broedersterfte: er blijft de familie en hun plaats- en tijdgenoten weinig bespaard.

Via dergelijke tumultueuze ontwikkelingen volg je als lezer de historische weg van de grote boerenplaatsen met de bedrijven die in elkaar steken als Middeleeuwse hoven (werk en leven gecentreerd, gesitueerd rond een stevig bouwwerk en met wederzijdse diensten die gebaseerd zijn op een strikte hiërarchie) tot de sterk gemechaniseerde en schaalvergote bedrijven van nu. Het menselijke element dat tegen deze achtergrond is toegevoegd maakt het boek plezierig leesbaar. De protagonisten in het boek omarmen de vooruitgang, maar worden er in hun voortbestaan als boeren eveneens de dupe van.

De schrijfster weet waarover ze het heeft: Ineke Noordhoff is journalist, econoom en landschapshistorica en werkzaam als redacteur bij Noorderbreedte. Aan oog voor het landschap ontbreekt het in haar boek dan ook niet. Qua thematiek, dosering van historische kaders en het menselijk handelen daarbinnen, roept Schaduwkust de vergelijking op met Frank Westermans De Graanrepubliek (1999) en Mathijs Deens De Wadden (2013).

Voor mij als polderbewoner is dit boek een must; de plek waar ik woon wordt er uitvoerig in beschreven. De bevriende buurvrouw van wie ik het boek kreeg ben ik er heel dankbaar voor. Een prangend puntje van aandacht is wat mij betreft een uitspraak tegen het einde van het boek, wanneer het gaat om een gepland theehuisje op de dijk achter de Westpolder. Op één met naam genoemde polderbewoner na is iedereen stellig tegen, aldus Noordhoff. Mijn goudbekrulde thuisgenoot en mij is echter nooit naar onze mening gevraagd en poldermodellistisch als wij zijn, zou onze boerderij voor hetzelfde geld Klein Zwitserland kunnen heten ;)

Titel: Schaduwkust. Vier generaties hertekenen de rand van de Waddenzee

Auteur: Ineke Noordhoff

Uitgever: Atlas Contact