Greunenkriek tekst & media


Blog Post

Hui

Ingetekstueel • Dec 30, 2017

Milde discussie aan de koffietafel: collega X typeert iemand als 'hui', collega Y kent het meisje over wie het gaat en kan zich niet in die benaming vinden. "Ain dij hui is, het wiend onder steert en is hailendaal oet de ket. Dit wicht is eerder wat stiekem." Zo ken ik het van vroeger ook: wanneer een jonge hond als een malle rondjes rent door de tuin noemden we dat hui. Collega X is het in die zin met haar eens: de betreffende dame is niet bovenmatig energiek, maar volgens haar juist nog steeds 'hui'. "Ain dij hui is kin haile nuver mit oogjes rollen.” Ze is dus wat aanstellerig en kan goed lonken. “Plat zegd: dij is mit kont op loop." Vult iemand aan. Andere collega's gniffelen; dat is inderdaad plat gezegd.

In dit geval bijten de twee vertalingen elkaar niet, want hui kent, zoals veel woorden en uitdrukkingen, verschillende betekenissen of connotaties en met enige coulance kun je de beide opvattingen aanmerken als twee stations op één glijdende schaal.

Binnen dialecten ligt dit proces van betekenisverandering nog wat meer op de loer dan in de standaardtaal, omdat sprekers ervan niet van jongs af aan worden ondergedompeld in de regels ervan en niet iedereen zo'n uitgebreid arsenaal aan synoniemen paraat heeft. Een woord of uitdrukking verandert dan in een andere regio of zelfs sociale groep (vereniging, werkvloer, familie) gemakkelijker (iets) van betekenis.

Betekenisverschuiving van woorden wordt in de sociolinguïstiek aangeduid met de populaire term semantic shift. Lekker makkelijk: dat is gewoon de letterlijke vertaling ervan ;)


Share by: